16 Ocak 2008 Çarşamba

Oscar Yarışı Hızlandı

65. Altın Küre Ödülleri sahiplerini bulmuş ve 80. Akademi Ödülleri’ne aday olan filmlerin açıklanmasına bir haftadan daha az bir süre kalmışken, önemli dallardaki “adaylıklar” sinemaseverler tarafından rahatlıkla tahmin edilebiliyor. Buna rağmen, “favorilerin” tahmin edilememesi ise oldukça ilginç. Benim de, adaylık için aklımdan geçen birçok oyuncu ve film var.

Öncelikle “En İyi Film” Oscar’ı için, Altın Küre galibi “Atonement” ile birlikte “There Will Be Blood”, “Sweeney Todd: The Demon Barber of Fleet Street” ve “No Country for Old Men” adaylıklarına kesin gözüyle baktığım filmler. Geriye kalan bir film ise, akademinin artık adeta bir “gelenek” haline getirdiği bir “sürpriz” ama çok kaliteli bir yapım olacaktır.

“En İyi Yönetmen” dalında bu sene Clint Eastwood’suz bir mücadele yaşanacak. Bu dalda ise, Tim Burton ve Coen Kardeşler arasındaki çekişmeye Paul Thomas Anderson dahil olabilir. Kendisini favori olarak görmesem de, bir diğer adaylığı da Joe Wright’tan bekliyorum.

“En İyi Erkek Oyuncu” dalında, ayrı kategorilerde Altın Küre alan Johnny Depp (Sweeney Todd) ve Daniel Day-Lewis’ten (There Will Be Blood) biri Oscar’ı kucaklayacaktır. Bu dalda sürpriz yapabilecek biri varsa, o da Viggo Mortensen’den (Eastern Promises) başkası olamaz. Diğer iki kontenjan için iddialı olan epey aday var ama bunların içinden James McAvoy (Atonement) bir adım öndeymiş gibi geliyor bana.

“En İyi Kadın Oyuncu” dalında Jodie Foster’dan (The Brave One) bir adaylık beklesem de Foster, altın heykelciğe oldukça uzak duruyor. Keira Knightley (Atonement) de keza öyle. Bu daldaki en güçlü isim, Altın Küre’yi de kucaklayan Julie Christie (Away From Her).

“En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu” dalında ise, Javier Bardem’in 25 Şubat gecesi evine ödülle dönmesine kesin gözüyle bakılıyor. Önceden Ben Affleck’in kardeşi olarak tanınan, ancak son filmleriyle büyük çıkış yakalayan Casey Affleck (The Assassination of Jesse James by the Coward Robert Ford) de bu dalda adaylık sahibi olacaktır. Bu dalın sürpriz bir adaylığı Ben Foster’a gidebilir. Foster, “3:10 to Yuma”da çok iyi bir oyunculuk sergilemişti.

“En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu” dalında Amy Ryan (Gone Baby Gone) ve Cate Blanchett (I'm Not There) arasında bir çekişme yaşanacak. Blanchett’in 2004’te “The Aviator” ile bu daldaki ödülü kucaklamış olması ise bana göre bir handikap değil. Oscar tarihi aynı dalda arka arkaya iki yıl ödül alan oyuncularla dolu. Bu dalda bir adaylık da İngiliz aktris Tilda Swinton’dan (Michael Clayton) gelecektir.

Son olarak, “En İyi Animasyon” dalı, bence tüm dallar içerisinde bir favori sahibi olan tek dal. Pixar, geçen sene “Cars” ile son anda kaptırdığı heykelciği bu sefer “Ratatouille” ile kimselere kaptırmayacaktır. Üstelik, Ratatouille’un diğer dallarda da Oscar adaylığı kazanma ihtimali oldukça yüksek. Bu dalda diğer iki kontenjanın sahiplerinin; “Beowulf”, “The Simpsons Movie” ve “Bee Movie” yapımlarının arasından çıkması neredeyse kesin gibi.

Oscar yarışının hızlandığı şu günlerde, adayların kendilerine yer bulma mücadelesi son dakikaya kadar sürecek gibi görünüyor. Akademi, adaylıkları 22 Ocak’ta açıklayacak, ve ödüller Hollywood'daki Kodak Theatre'da Jon Stewart'ın ev sahipliğinde 24 Şubat gecesi sahiplerini bulacak.

4 Ocak 2008 Cuma

Sinemanın İlkleri

Derleyebildiğim kadarıyla dünya sinemasının ilkleri:

İlk film gösteriminin yapıldığı mekan: Paris’te Capucines Bulvarı’ndaki Grand Cafe (1895, Auguste ve Louis Lumiere - Lumiere Kardeşler)

İlk (ücretli) senaryo yazarı: Gazeteci Roy L. McCardell (1900)

İlk film stüdyosunu kuranlar: Mucit Thomas Alva Edison ve Fransız yönetmen Georges Méliès

İlk bilimkurgu filmi: Le Voyage dans la Lune (1902, Aya Seyahat, George Méliès)

Konulu ilk film: Aya Seyahat (1902, Georges Méliès)

İlk western film: The Great Train Robbery (1903, Büyük Tren Soygunu, Edwin S. Porter)

Konulu ilk uzun metrajlı film: The Story of The Kelly Gang (1906, Charles Tait)

İlk gangster filmi: Musketeers of Pig Alley (1912, Domuz Sokağı Silahşörleri, David W. Griffith)

İlk tarihi film: Qua Vadis (1913, Enrico Guazzoni)

Ekspresyonist sinemanın ilk örneği: Das Cabinet des Dr. Caligari (1920, Dr. Caligari'nin Muayenehanesi, Robert Wiene)

Polisiye filmin ilk yetkin örneği: Das Cabinet des Dr. Caligari (1920, Dr. Caligari’nin Muayenehanesi, Robert Wiene)

İlk Dracula öyküsü: Nosferatu (1922, Friedrich Wilhelm Murnau)

İlk renkli film: The Black Pirate (1926, Albert Parker)

İlk sesli film: The Jazz Singer (1927, Caz Şarkıcısı, Alan Crosland)

Akademi ödülünü (Oscar) kazanan ilk film: Wings (1928, Kanatlar, William A. Wellman)

Akademi ödülünü kazanan ilk yönetmenler: Lewis Milestone (Two Arabian Knights, 1928) ve Frank Borzage (Seventh Heaven, 1928)

Akademi ödülünü kazanan ilk aktör: Emil Jannings (1928, The Last Command ve the The Way of All Flesh, 1927)

Akademi ödülünü kazanan ilk aktris: Janet Gaynor (1928, Seventh Heaven, 7. Cennet)

Dublajın uygulandığı ilk film: Hallelujah! (1929, King Vidor)

İlk müzikal film: The Broadway Melody (1929, Broadway Melodisi, Harry Beaumont)

İlk animasyon müzikal: The Skeleton Dance (1929, İskelet Dansı, Walt Disney)

İlk sesli İngiliz filmi: Blackmail (1929, Şantaj, Alfred Hitchcock)

Oscar kazanan ilk western film: Cimarron (1931, Wesley Ruggles)

İlk sesli epik western: The Big Trail (1931- Raoul Walsh. The Big Trail, John Wayne’in de ilk önemli filmiydi.)

Dünyanın ilk ve en uzun süredir devam eden film festivali: Venedik Film Festivali (1932’den beri. Yalnız ödüller ilk olarak 1934’te verilmeye başlandı)

Tümü renkli olan ilk animasyon: Flowers and Trees (1933, Çiçekler ve Ağaçlar, Walt Disney).

En önemli 5 kategoride (Film, Yönetmen, Senaryo, Erkek Oyuncu ve Kadın Oyuncu) Oscar kazanan ilk film: It Happened One Night (1934, Bir Gecede Oldu, Frank Capra)

4 kez en iyi yönetmen Oscar'ını kazanan ilk ve şimdilik tek yönetmen: John Ford (1935’te The Informer (Muhbir), 1940’ta The Grapes of Wrath (Gazap Üzümleri), 1941’de How Green Was My Valley (Vadim O Kadar Yeşildi Ki) ve 1952’de The Quiet Man (Kadın Satılmaz) filmleriyle)

Uzun metrajlı ilk animasyon: Snow White and the Seven Dwarfs (1937, Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler, Walt Disney)

İki yıl üst üste Oscar kazanan ilk aktris: Luise RainerThe Great Ziegfeld (1936) ve The Good Earth (1937)

İki yıl üst üste Oscar kazanan ilk aktör: Spencer TracyCaptains Courageous (1937) ve Boys Town (1938)

En iyi film Oscar'ını kazanan en uzun süren film: Gone with the Wind (Rüzgar Gibi Geçti, 1939, Victor Fleming - 234 dakika)

En iyi film Oscar'ını kazanan ilk renkli film: Gone With The Wind (1939)

İlk film-noir (kara film): The Maltese Falcon (1941, Malta Şahini, John Huston)

Kesintisiz tek çekimden oluşan ilk film: Rope (1948, Alfred Hitchcock)

Sinemaskop tekniğinin uygulandığı ilk film: The Robe (1953, Zincirli Köle, Henry Koster)

11 dalda Oscar kazanan ilk film: Ben-Hur (1959, William Wyler) - Diğer filmler de şöyle: Titanic (1997, Titanik, James Cameron) ve The Lord of the Rings: The Return of the King (2003, Yüzüklerin Efendisi: Kralın Dönüşü, Peter Jackson)

En İyi Kadın Oyuncu dalında Oscar kazanan ilk Fransız aktris: Simone Signoret (1959, Room at the Top, Tepedeki Oda)

En İyi Erkek Oyuncu dalında Oscar kazanan ilk zenci aktör: Sidney Poitier (1963, Lilies of the Field, Çayırdaki Zambaklar)

Oscar kazanan ilk devam filmi: The Godfather: Part II (1974, Baba 2, Francis Ford Coppola)

Aynı adla vizyona giren ilk devam filmi: The Godfather: Part II (1974, Baba 2, Francis Ford Coppola)

Oscar tarihinde aynı yıl iki filmle yönetmen dalında aday olan ilk yönetmen: Francis Ford Coppola (The Godfather: Part II ve The Conversation - 1974)

En İyi Yönetmen dalında Oscar kazanan ilk Çek yönetmen: Milos Forman (1975, One Flew Over the Cuckoo's Nest, Guguk Kuşu)

Amerikan ve İngiliz filmleri hariç en iyi film Oscar'ını kazanan ilk ve şimdilik tek yabancı film: The Last Emperor (1987, Son İmparator, Bernardo Bertolucci)

En iyi yönetmen Oscar'ını kazanan ilk İtalyan yönetmen: Bernardo Bertolucci (The Last Emperor)

İzleyicileri ölüme karşı sigortalayan (1000 $) ilk ve tek korku filmi: Macabre (1958, William Castle)

Cannes Film Festivali ilk kez 1946'da yapıldı.

Cannes Film Festivali’nde Altın Palmiye ödülünü iki kez kazanan ilk yönetmen: Francis Ford Coppola (1974’te The Conversation, ve 1979’da Apocalypse Now filmleriyle)

Cannes Film Festivali tarihinde bugüne değin; en iyi film, en iyi yönetmen ve en iyi oyuncu dallarında ödül alan ilk ve şimdilik tek film: Barton Fink (1991, Joel ve Ethan Coen)

Cannes Film Festivali tarihinde üç kez en iyi yönetmen seçilen ilk ve şimdilik tek yönetmen: Joel Coen (1991’de Barton Fink, 1996’da Fargo ve 2001’de The Man Who Wasn't There filmleriyle)

Tüm dünyada aynı anda gösterime giren ilk Hollywood filmi: A Few Good Men (1992, Birkaç İyi Adam, Rob Reiner)

En İyi Kadın Oyuncu dalında Oscar kazanan ilk zenci aktris: Halle Berry (2001, Monster's Ball, Kesişen Yollar)

Cannes Film Festivali tarihinde yarısında terk edilen ilk ve şimdilik tek film: Irréversible (Dönüş Yok, 2002, Gaspar Noé)

En İyi Yönetmen dalında Oscar kazanan ilk Polonyalı yönetmen: Roman Polanski (2002, The Pianist, Piyanist)

En İyi Yönetmen dalında Oscar kazanan ilk Yeni Zelandalı yönetmen: Peter Jackson (2003, The Lord of the Rings: The Return of the King)

Oscar kazanan ilk Tayvanlı yönetmen: Ang Lee (2005, Brokeback Mountain)

Oscar'a aday gösterilen ilk İspanyol oyuncu: Penélope Cruz (2006, Volver, Dönüş, Pedro Almodóvar)

Digital Theater System (DTS) ile vizyona giren ilk film: Jurassic Park (1993, Steven Spielberg)

Tümü dijital kamerayla çekilen ilk film: Vidocq (2001, Pitof)

Bir film için "20 milyon $" alan ilk oyuncu: Jim Carrey (1996, The Cable Guy)

kaynaklar: IMDb, Wikipedia, forum siteleri